วันนี้วันอะไร วันมหาเจษฎาบดินทร ตรงกับวันที่ 31 มีนาคม

วันมหาเจษฎาบดินทร หรือ วันพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ตรงกับวันที่ 31 มีนาคมของทุกปี เป็นวันคล้ายวันพระราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงธำนุบำรุงประเทศไทยให้รุ่งเรือง

 

รู้หรือไม่ ทุกวันที่ 31 มีนาคมเป็นวันมหาเจษฎาบดินทร หรือ วันพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งเป็นวันคล้ายวันพระราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และเพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงธำนุบำรุงประเทศไทยให้รุ่งเรือง

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 มีพระนามเดิมว่าหม่อมเจ้าชายทับ เป็นพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 และเจ้าจอมมารดาเรียม พระราชสมภพเมื่อวันที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2330 ณ พระราชวังเดิมธนบุรี โดยเมื่อปี พ.ศ. 2356 หม่อมเจ้าชายทับทรงได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นเจ้าต่างกรมทรงพระนามว่า "พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์" โดยทรงได้รับความไว้วางพระราชหฤทัยจากสมเด็จพระบรมชนกนาถให้ทรงกำกับราชการกรมท่า กรมพระคลังมหาสมบัติ กรมพระตำรวจว่าความฎีกา นอกจากนี้ยังโปรดเกล้าฯ ให้รับราชการต่างพระเนตรพระกรรณอีกด้วย

ต่อมาเมื่อเถลิงถวัลยราชสมบัติในวันที่ 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367 เป็นพระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ และได้พระนามว่า "พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว" ซึ่งมาจากคำว่า ทับ ซึ่งหมายถึงพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงประทับอยู่เหนือหัวของประชาชนชาวไทยทุกคนนั่นเอง พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงครองสิริราชสมบัติประมาณ 27 ปี ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2367-2394 พระองค์ทรงปกครองประเทศโดยทำนุบำรุงให้ชาติเข้มแข็งรุ่งเรือง โดยทรงมีส่วนร่วมกับขุนนางในการบริหารราชการและทรงควบคุมกิจการบ้านเมืองด้วยพระองค์เองมาตลอดรัชสมัยของพระองค์ 

พระราชกรณียกิจที่สำคัญของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว มีดังนี้

ด้านความมั่นคง - ทรงป้องกันราชอาณาจักรด้วยการส่งกองทัพไปสกัดทัพของเจ้าอนุวงศ์แห่งเวียงจันทน์ไม่ให้ยกทัพเข้ามาถึงชานพระนคร และขัดขวางไม่ให้เวียงจันทน์เข้าครอบครองหัวเมืองอีสานของสยาม 

ด้านการคมนาคม - พระองค์ใช้ทางน้ำเป็นสำคัญทั้งในการสงครามและการค้าขาย ทำให้ในสมัยนั้นคลองจึงมีความสำคัญมากในการย่นระยะทางจากเมืองหนึ่งไปอีกเมืองหนึ่ง จึงโปรดให้มีการขุดคลองขึ้น เช่น คลองบางขุนเทียน คลองบางขนาก และคลองหมาหอน

 

ด้านการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา - พระองค์ทรงเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาและได้ทรงสร้างพระพุทธรูปมากมาย เช่น พระประธานในอุโบสถวัดสุทัศน์ วัดเฉลิมพระเกียรติ วัดปรินายกและวัดนางนอง นอกจากนี้ยังทรงสร้างวัดใหม่ขึ้น 3 วัด คือ วัดบวรนิเวศวิหาร วัดเทพธิดาราม และวัดราชนัดดา และทรงบูรณปฏิสังขรณ์วัดเก่าอีก 35 วัด เช่น วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ซึ่งสร้างมาตั้งแต่รัชกาลที่ 1 วัดอรุณราชวราราม วัดราชโอรสาราม 

 

ด้านการศึกษา - ทรงทำนุบำรุงและสนับสนุนการศึกษา โปรดเกล้าฯ ให้กรมหลวงวงศาธิราชสนิทแต่งตำราเรียนภาษาไทยขึ้นเล่มหนึ่งคือ “หนังสือจินดามณี” 

 

ด้านความเป็นอยู่ - โปรดให้นำกลองวินิจฉัยเภรีออกตั้ง ณ ทิมดาบกรมวัง ในพระบรมมหาราชวัง เพื่อราษฎรผู้มีทุกข์จะได้ตีกลองร้องถวายฎีกาไปทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวาย เพื่อให้มีการชำระความกันต่อไป โดยพระองค์จะทรงคอยซักถามอยู่เนือง ๆ ทำให้ตุลาการ ผู้ทำการพิพากษาไม่อาจพลิกแพลงคดีเป็นอื่นได้

นอกจากนี้ในสมัยที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงครองสิริราชสมบัติได้มีศาสนาจารย์และนายแพทย์ชาวอเมริกันและอังกฤษเดินทางเข้ามาเผยแพร่คริสต์ศาสนาเพิ่มมากขึ้นหนึ่งในจำนวนนี้คือ ศาสนาจารย์แดน บีช บรัดเลย์ เอ็ม.ดี. หรือที่คนไทยรู้จักกันดีในนามของ “หมอบรัดเลย์” ซึ่งได้เป็นผู้ริเริ่มให้มีการปลูกฝีป้องกันไข้ทรพิษและการฉีดวัคซีนป้องกันอหิวาตกโรคและการผ่าตัดขึ้นเป็นครั้งแรกในกรุงรัตนโกสินทร์ นอกจากนี้ หมอบรัดเลย์ยังได้คิดตัวพิมพ์อักษรไทยขึ้น (พ.ศ. 2379) ทำให้มีการพิมพ์หนังสือภาษาไทยเป็นครั้งแรก 

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 2 เมษายน พ.ศ. 2394 โดยรวมพระชนมพรรษา 63 พรรษา และทรงครองสิริราชสมบัติประมาณ 27 ปี

ทั้งนี้ เนื่องในวันมหาเจษฎาบดินทรหน่วยงานทั้งภาครัฐ เอกชนและประชาชนชาวไทยทุกคน ร่วมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ท่าน ด้วยการวางพานพุ่มถวายบังคมพระบรมรูปของพระองค์ ณ ลานพลับพลามหาเจษฎาบดินทร์ หรือบริเวณศาลาเฉลิมไทยเดิม

ที่มาข้อมูล : Wikipedia

ที่มาภาพ : AFP