เปิดกฏหมายลงโทษเยาวชนทำผิด อายุต่ำกว่า 18 ปี ดำเนินคดีอย่างไร?

เป็นกระแสที่สังคมให้ความสนใจอยู่ในขณะนี้ หลังเกิดเยาวชนกระทำความผิดทางอาญาร้ายแรงบ่อยครั้งขึ้น จนทำให้เกิดคำถามว่าถึงเวลาที่จะแก้ไขกฏหมายลงโทษเยาวชน หรือยกเลิกกฏหมายเยาวชน ได้หรือยัง เรามาดูกันว่าปัจจุบันประมวลกฏหมายลงโทษเยาวชนเมื่อทำผิด เป็นอย่างไรบ้าง

อายุเท่าไรถึงเรียกว่า ‘เด็ก’ หรือ ‘เยาวชน’

เด็ก หมายความว่า บุคคลอายุไม่เกิน 15 ปี บริบูรณ์, ยาวชน หมายความว่า บุคคลอายุเกิน 15 ปีบริบูรณ์ แต่ยังไม่ถึง 18 ปี บริบูรณ์

การแบ่งเกณฑ์อายุเด็กในกรณีกระทำความผิดอาญา

เด็ก หรือเยาวชนเมื่อทำผิดจะถูกดำเนินคดีภายใต้ศาลเยาวชนและครอบครัว จะมีขั้นตอนการดำเนินคดีแตกต่างไปจากผู้ใหญ่ โดย พ.ร.บ.ศาลเยาวชนฯ ที่เป็นกฎหมายกำหนดขั้นตอน และวิธีการดำเนินคดีมีเจตนารมณ์ และบทบัญญัติที่มุ่งฟื้นฟูเด็ก หรือเยาวชนที่ทำความผิดทางอาญามากกว่ามุ่งลงโทษ จำแนกตามเกณฑ์อายุเด็กหรือเยาวชน ดังนี้

อายุต่ำกว่า 12 ปี ทำความผิดทางอาญา

ตำรวจส่งเรื่องแจ้งไปยังพนักงานเจ้าหน้าที่ตามกฎหมายคุ้มครองเด็กจะดำเนินการดังนี้

- สืบเสาะและพินิจข้อเท็จจริงที่เกี่ยวข้อง แล้วกำหนดแนวทางคุ้มครองสวัสดิภาพเด็ก

- จัดประชุมผู้เกี่ยวข้อง เพื่อกำหนดแผนแก้ไขฟื้นฟูเด็ก วิธีการคุ้มครองสวัสดิภาพ การยุติการคุ้มครอง และการเยียวยาผู้เสียหาย

อายุ 12 – 15 ปี ทำความผิดทางอาญา

ตำรวจส่งเรื่องแจ้งผู้ปกครอง และสถานพินิจฯ เพื่อดำเนินการสืบเสาะ และจัดทำแผนแก้ไข้บำบัดฟื้นฟูส่งให้ตำรวจ, อัยการ, ศาล ภายใน 30 วัน แล้วนำตัวเด็กส่งต่อศาลเยาวชนและครอบครัว ภายใน 24 ชั่วโมง หากศาลเยาวชนและครอบครัวพิจารณาคดี เห็นว่ายังไม่เห็นสมควรพิพากษาลงโทษ จะดำเนินการต่างๆ คือ

- ว่ากล่าวตักเตือน

- ปล่อยตัวชั่วคราว (มี/ไม่มีประกัน)

-  ส่งตัวเด็กไปยังสถานศึกษา/ฝึกอบรม

- มอบตัวเด็กให้อยู่กับบุคคล/องค์กรที่ศาลเห็นสมควร

ทั้งนี้ต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขภายในระยะเวลาที่กำหนด

อายุ 15 – 18 ปี ทำความผิดทางอาญา

เมื่อตำรวจดำเนินการส่งตัวมาที่สถานพินิจ จะมีการส่งเรื่องต่อไปยังอัยการและจะนำตัวเด็กส่งต่อศาลเยาวชนและครอบครัวภายใน 24 ชั่วโมง

- หากศาลเห็นว่า ยังไม่เห็นสมควรพิพากษาลงโทษ จะให้ดำเนินการเช่นเดียวกับเด็กและเยาวชนอายุ 12 – 15 ปี

- หากศาลเห็นว่า เห็นสมควรพิพากษาลงโทษ จะดำเนินการดังนี้

– ลดโทษกึ่งหนึ่งของโทษทางกฎหมายกำหนดไว้สำหรับความผิดในคดีอาญา

– สั่งโอนคดีไปยังศาลที่มีอำนาจพิจารณาคดีธรรมดาได้ (ถ้าเด็กหรือเยาวชนที่ทำความผิด มีร่างกาย จิตใจ สติปัญญา และนิสัยเหมือนผู้ใหญ่)

จากรายละเอียดการจำแนกเกณฑ์อายุเด็กและเยาวชน และแนวทางดำเนินการข้างต้น เด็กและเยาวชนแม้ไม่ได้รับโทษอาญาแต่ยังต้องรับผิดในทางแพ่ง โดยพ่อแม่ต้องร่วมรับผิดชอบด้วย 

ข้อมูลจาก: สำนักงานกิจการยุติธรรม

ภาพจาก: AFP