World-in-depth by วิศรุต หล่าสกุล: แกะรอย “หวยอเมริกัน” ไม่ได้มาจากสหรัฐฯ แต่มาจาก “เปอร์โต ริโก”
ในโลกที่สังคมมีความเหลื่อมล้ำทางรายได้ ช่องทางเดียวที่จะทำให้เกิด “การขยับชนชั้น” ได้อย่างรวดเร็ว คือ “การถูกหวย” ดังนั้น ไม่ว่าจะเป็นประเทศมหาอำนาจสักเพียงใด กิจการหวยจึงผุดขึ้นอย่างมั่นคงและมีมากมายมหาศาล
สหรัฐอเมริกา ถือได้ว่ามีรูปแบบของการเล่นหวยที่หลากหลายแทบจะที่สุดในโลก ไล่ตั้งแต่หวยที่ต้องรอวันประกาศผล ไปจนถึงหวยที่สามารถลุ้นผลได้ในทุกนาที
แต่น้อยคนจริง ๆ ที่จะทราบว่า รอยทางของหวยอเมริกัน ไม่ได้มาจากมลรัฐใด ๆ ในสหรัฐอเมริกา แต่กลับมาจาก “เปอร์โต ริโก” ประเทศเกาะเล็ก ๆ ในแถบแคริเบียน
ร่วมแกะรอย “ประวัติศาสตร์การเมือง” เรื่องเสี่ยงโชคได้ ณ บัดนี้
--- ขายหวยหมุนเงินให้ประเทศ ---
เรื่องราวนี้ ต้องสืบสาวราวเรื่องไปยังสมัยที่สหรัฐฯ ได้รับชัยชนะใน “สงครามสเปน-อเมริกัน” ปี 1898 ทำให้สหรัฐฯ ได้ดินแดน “ซาน ฆวน เบาติสตา” นี้มาครอบครอง และยังมีสถานะเป็น “เครือรัฐ” ของสหรัฐฯ ตราบจนทุกวันนี้
กระนั้น เปอร์โต ริโก ไม่ได้มีสถานะเป็น “มลรัฐ” หากแต่มีอำนาจนิติบัญญัติและอำนาจตุลาการของตนเอง แต่อำนาจบริหารขึ้นตรงต่อ “ประธานาธิบดีสหรัฐฯ” โดยประธานาธิบดีมอบหมายให้ “ผู้ว่าการรัฐ” ปกครองอีกทอดหนึ่ง
การปกครองของสหรัฐฯในพื้นที่นี้ เป็นไปอย่างไม่ราบรื่น เพราะมหาอำนาจแห่งนี้ ไม่สามารถที่จะแก้ไขปัญหา “ปากท้อง” ได้อย่างหมดจด โดยเฉพาะเมื่อปี 1934 ที่ประเทศเผชิญพายุทอร์นาโด 2 ลูก ใน 4 ปี ทำรายภาคเกษตรกรรม ทั้งกาแฟ อ้อย และยาสูบ ซึ่งเป็นภาคเศรษฐกิจหลักของเปอร์โต ริโก ไปเสียสิ้น
ทั้งยังเรื่อง “วัณโรค” ระบาดไปทั่วทั้งเกาะ โดยเฉพาะในพื้นที่สลัม โดยที่ขาดการรักษาที่เหมาะสม เพราะเวชภัณฑ์และการแพทย์ยังคงล้าหลังอยู่มาก
เรียกได้ว่ากลายเป็น “Great Depression” ของเกาะแห่งนี้เลยทีเดียว
แน่นอน แฟรงคิน ดี รูสเวลต์ ประธานาธิบดีสหรัฐฯ ณ ขณะนั้น ไม่ได้นิ่งนอนใจ เตรียมอนุมัติงบประมาณช่วยเหลือ แต่อยู่ในขั้นพิจารณางบประมาณ ซึ่งไม่ทันการกับที่ประชาชนชาวเปอร์โต ริโก ต้องการ ทำให้การประท้วงสหรัฐฯ เกิดขึ้นเป็นวงกว้าง
ท่านรูสต์เวลต์เลยแต่งตั้ง แบลนตัน วินชิป อดีตทหารผ่านศึกสเปน-อเมริกัน เข้ามาเป็นผู้ว่าการรัฐ ด้วยเห็นว่า อาจมีความเข้าใจเชิงพื้นที่ และสามารถแก้ไขปัญหาที่เป็นอยู่ได้โดยไว
และก็เป็นเช่นนั้น เมื่อวินชิปเห็นช่องทางในการสร้างรายได้เข้าประเทศ ด้วยการ “ขายหวย”
เพราะอย่าลืมว่า ในช่วงนั้น สหรัฐฯ ได้ออก “Anti-Lottery Act of 1895” ทำให้การขายหรือเปิดกิจการหวยในประเทศ “ผิดกฎหมาย” หรือก็คือ ประชาชนสหรัฐฯ หากมีความต้องการจะเสี่ยงโชค ก็จะต้อง “แอบเล่น” ประมาณว่าเป็น “หวยใต้ดิน” ก็ว่าได้
ตรงนี้ ด้วยสถานะของเปอร์โต ริโก ที่ไม่ได้เป็นมลรัฐ ทำให้สามารถที่จะดำเนินกิจการ “ที่ผิดกฎหมาย” จากแผ่นดินใหญ่ หรือก็คือ อะไรที่ทำไม่ได้ในสหรัฐฯ เปอร์โต ริโก ทำได้ทั้งหมด ทำให้วินชิป ประกาศขายหวยอย่างเป็นทางการ ในวันที่ 15 พฤษภาคม 1934
--- วันนี้รวย หวยฝรั่ง ---
หวยเปอร์โต ริโก สามารถที่จะดึงดูดเม็ดเงินนักเสี่ยงโชคจากสหรัฐฯ ได้อย่างมหาศาล คาดการณ์ว่า มีจำนวนเงินมากถึง 62,500 ดอลลาร์สหรัฐฯ ในงวดแรก ซึ่งสามารถนำไปพัฒนาด้าน “สาธารณสุข” เป็นอย่างแรก
ภายหลัง วินชิปได้เพิ่มงวดในการขายหวย เพื่อดึงดูดเม็ดเงินให้บ่อยขึ้น มีรายงานว่า ช่วงปี 1938 เป็นต้นมา เงินที่ได้จากการขายหวย จะบริจาคให้แก่ฝ่ายบริหารมากกว่า 350,000 ดอลลาร์สหรัฐฯ ในทุกปี เลยทีเดียว
ในหลักฐานชั้นความลับของทางการเปอร์โต ริโก ยังได้ระบุเพิ่มเติมอีกว่า ประเทศสามารถส่งนักกีฬาไปแข่งขันโอลิมปิกได้เป็นครั้งแรก ก็มาจากเงินที่ขายหวย และผู้ที่ถูกหวยให้สมทบ อีกด้วย
รอยทางนี้ ได้สร้างแรงบันดาลใจ ให้สหรัฐฯ หวนกลับมามีหวยขายอีกครั้ง ในปี 1964 ที่มลรัฐนิวแฮมเชียร์ โดยพลิกแพลงเป็น “หวยขูด” แทนการลุ้นแบบตัวเลข และยังมีรูปแบบอื่น ๆ ตามมาอีกมากมาย ดังที่เห็นในปัจจุบัน
ทั้งนี้ บางมลรัฐ รายได้จากการขายหวย ยังได้นำมาพัฒนา “ระบบการศึกษา” เลยทีเดียว
จะเห็นได้ว่า เรื่องของหวยนั้น ไม่ได้มีแต่เพียงการสร้างการติดการพนัน แต่หากบริหารจัดการดี ๆ ก็จะกลายเป็นแหล่งสะสมทุนเพื่อการพัฒนาได้เช่นกัน
—————
ผู้เขียน: วิศรุต หล่าสกุล
ภาพ : Reuters
แหล่งอ้างอิง
