รู้จัก "กล้องโทรทรรศน์ JCMT" ที่พบ "ฟอสฟีน" ในชั้นบรรยากาศของ ดาวศุกร์

วันนี้( 15 ก.ย.63) หลังจากมีการพบหลักฐานที่บ่งชี้ว่าอาจมีสิ่งมีชีวิตบนดาวศุกร์ จนได้รับความสนใจจากคนทั่วโลกเป็นอย่างมาก 

ล่าสุดเฟซบุ๊ก NARIT สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ ได้นำความรู้เกี่ยวกับ "กล้องโทรทรรศน์ JCMT" ที่ทีมนักดาราศาสตร์ใช้ในการค้นพบ "ฟอสฟีน" ในชั้นบรรยากาศของดาวศุกร์ว่า

" James Clerk Maxwell Telescope หรือ “JCMT” เป็นกล้องโทรทรรศน์ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 15 เมตร ตั้งอยู่ที่ภูเขาไฟโมนาเคอา รัฐฮาวาย สหรัฐอเมริกา เริ่มใช้งานตั้งแต่ปี พ.ศ. 2530 ศึกษาดาราศาสตร์ในช่วงคลื่นระหว่างอินฟราเรดกับไมโครเวฟ เรียกว่า “submillimeter” นับเป็นกล้องโทรทรรศน์จานเดี่ยวที่ใหญ่ที่สุดในโลกที่ศึกษาดาราศาสตร์ในช่วงคลื่นนี้

>> ทำไมต้องไปอยู่บนภูเขาไฟโมนาเคอา ?

ช่วงคลื่น submillimeter ได้รับผลกระทบจากชั้นบรรยากาศโลกค่อนข้างมาก กล่าวคือ แสงจากวัตถุอวกาศในช่วงคลื่นนี้จะถูกดูดกลืนโดยโมเลกุลน้ำในชั้นบรรยากาศโลกและโมเลกุลดังกล่าวจะคายพลังงานกลับออกมา หมายความว่านอกจากวัตถุท้องฟ้าจะถูกดูดกลืนแสงจนริบหรี่ลงแล้ว ท้องฟ้าพื้นหลังก็ยังจะสว่างขึ้นอีกด้วย

โมเลกุลน้ำเหล่านี้ส่วนมากจะพบที่บรรยากาศชั้นล่าง ดังนั้นวิธีแก้ปัญหาคือ “หนี” ชั้นบรรยากาศนี้ไปให้ไกลที่สุดเท่าที่จะทำได้ ซึ่งยอดภูเขาไฟโมนาเคอาสูงจากระดับน้ำทะเลกว่า 4,000 เมตร จึงเป็นหนึ่งในสถานที่ที่เหมาะแก่การศึกษาดาราศาสตร์ในช่วงคลื่น submillimeter มากที่สุด

>> JCMT แตกต่างจากกล้องโทรทรรศน์ที่อื่นอย่างไร ?

ด้วยขนาดหน้ากล้องที่ใหญ่และมีมุมมองในการศึกษาท้องฟ้าที่กว้าง ช่วยให้กล้อง JCMT สามารถสำรวจท้องฟ้าได้อย่างรวดเร็ว มักจะใช้เพื่อนำร่องค้นหาวัตถุท้องฟ้าที่น่าสนใจ แล้วจึงศึกษาต่อด้วยกล้องโทรทรรศน์ที่มีความละเอียดที่สูงกว่าแต่มีมุมมองแคบกว่า เช่น ALMA และ SMA เปรียบได้กับการศึกษาวัตถุที่เราสนใจด้วยแว่นขยาย แล้วจึงนำไปส่องด้วยกล้องจุลทรรศน์เพื่อศึกษารายละเอียดต่อไป

แม้ปัจจุบันกล้องโทรทรรศน์ JCMT จะมีอายุกว่า 33 ปีแล้ว แต่ก็ยังคงมีการพัฒนาอุปกรณ์ทางวิทยาศาสตร์ให้ทันสมัยอยู่เสมอ ในปี พ.ศ. 2562 JCMT ก็เป็นหนึ่งในกล้องโทรทรรศน์ในเครือข่าย “Event Horizon Telescope (EHT)” ที่สามารถถ่ายภาพหลุมดำได้เป็นครั้งแรก รวมถึงล่าสุดที่สามารถค้นพบ “ฟอสฟีน” ในชั้นบรรยากาศดาวศุกร์ ซึ่งอาจบ่งชี้ว่า “ที่ชั้นบรรยากาศดาวศุกร์อาจมีสิ่งมีชีวิตล่องลอยอยู่”

อ่านเรื่องการค้นพบฟอสฟีนบนดาวศุกร์ได้ที่ : https://www.facebook.com/NARITpage/posts/3495937540469835

อ้างอิง : https://www.eaobservatory.org/jcmt/public/facts/

เรียบเรียง : ธนกร อังค์วัฒนะ - เจ้าหน้าที่สารสนเทศดาราศาสตร์ สดร."

ข่าวที่เกี่ยวข้อง