วันที่ 12 มิถุนายนที่ผ่านมา สำนักข่าวซินหัว รายงานว่าทีมนักบรรพชีวินวิทยานานาชาติที่นำโดยนักวิทยาศาสตร์จากจีน ประกาศการค้นพบเชื้อราปรสิตสายพันธุ์ใหม่ 2 ชนิด จากอำพันโบราณในประเทศเมียนมาร์ ซึ่งมีอายุราว 100 ล้านปี นับเป็นหลักฐานสำคัญที่ช่วยไขปริศนาวิวัฒนาการของเชื้อราประเภทโอฟิโอคอร์ดิเซปส์ (Ophiocordyceps) ซึ่งเป็นเชื้อราปรสิตที่พบในแมลง
การค้นพบนี้รายงานโดยสถาบันธรณีวิทยาและบรรพชีวินวิทยาหนานจิง (NIGPAS) ภายใต้สังกัดสถาบันวิทยาศาสตร์จีน โดยชี้ว่าเป็นการขยับอายุของการเกิดเชื้อราโอฟิโอคอร์ดิเซปส์ (Ophiocordyceps) ให้ย้อนหลังไปอีกประมาณ 30 ล้านปี จากเดิมที่เคยประเมินไว้
สรุปข่าว
ดร.หวาง ป๋อ นักวิจัยจากสถาบันธรณีวิทยาและบรรพชีวินวิทยาหนานจิง (NIGPAS) ซึ่งเป็นหัวหน้าทีมวิจัย อธิบายว่า เชื้อราในกลุ่มนี้มักไม่หลงเหลือเป็นฟอสซิล เนื่องจากมีโครงสร้างอ่อนและสลายตัวได้ง่าย การค้นพบที่สามารถรักษารายละเอียดของเชื้อราได้อย่างสมบูรณ์ในอำพัน จึงเป็นเรื่องหายากอย่างยิ่ง
นักวิจัยใช้เทคโนโลยีอะไร?
นักวิจัยใช้เทคโนโลยีไมโครซีที (Micro-CT) หรือ Micro-Computed Tomography คือเทคนิคการถ่ายภาพโดยใช้รังสีเอกซ์ (X-ray) เพื่อสร้างภาพ 3 มิติความละเอียดสูงของโครงสร้างภายในของวัตถุ โดยไม่ต้องทำลายหรือผ่าเปิดตัวอย่าง เพื่อทำการศึกษารายละเอียดของเชื้อราและโฮสต์แมลงที่ถูกปรสิตเข้าไปอยู่ด้านใน พร้อมทั้งเปรียบเทียบกับข้อมูลพันธุกรรมของเชื้อราโอฟิโอคอร์ดิเซปส์ (Ophiocordyceps) ที่มีอยู่เดิมกว่า 120 สายพันธุ์ ซึ่งนำไปสู่การสร้างแผนผังวิวัฒนาการของเชื้อรากลุ่มนี้ใหม่
อำพันโบราณคืออะไร?
สำหรับอำพันโบราณความจริงแล้ว คือ ยางไม้ฟอสซิล ที่แข็งตัวและถูกเก็บรักษาไว้ใต้พื้นดินเป็นเวลานานหลายล้านปี โดยผ่านกระบวนการทางธรณีวิทยาจนกลายเป็นวัตถุโปร่งใสหรือกึ่งโปร่งใส มีสีเหลือง ทอง หรือส้ม และสามารถเก็บรักษาซากสิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก เช่น แมลง เชื้อรา หรือพืช ไว้ภายในได้อย่างละเอียด
ผลการศึกษาเผยว่าเชื้อราโอฟิโอคอร์ดิเซปส์ (Ophiocordyceps) น่าจะมีต้นกำเนิดในช่วงต้นยุคครีเทเชียส ราว 130 ล้านปีก่อน และผลวิจัยนี้ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences เมื่อวันพุธที่ 11 มิถุนายนที่ผ่านมา
Zhuang, Yuhui; Luo, Cihang; Tang, Dexiang; Araújo, João Paulo Machado de; Yu, Hong; Zhao, Jing; et al. (2025). Supplementary material from "Cretaceous entomopathogenic fungi illuminate the early evolution of insect–fungal associations". The Royal Society. Collection. https://doi.org/10.6084/m9.figshare.c.7828966.v1
ความสำคัญของการค้นพบครั้งนี้
การค้นพบเชื้อราปรสิต โอฟิโอคอร์ดิเซปส์ (Ophiocordyceps) ในอำพันอายุ 100 ล้านปีมีความสำคัญในหลายมิติ เนื่องจากโอฟิโอคอร์ดิเซปส์ (Ophiocordyceps) เป็นเชื้อราที่อาศัยอยู่ในแมลง การศึกษาฟอสซิลนี้ทำให้นักวิจัยเข้าใจ ความสัมพันธ์เชิงวิวัฒนาการระหว่างปรสิตกับโฮสต์ ในยุคโบราณได้ดีขึ้น ซึ่งส่งผลต่อการศึกษาทางนิเวศวิทยาและพันธุศาสตร์
นอกจากนี้ยังประโยชน์ทางการแพทย์ โดยเชื้อราในกลุ่มนี้บางชนิด เช่น Ophiocordyceps sinensis มีสรรพคุณทางยา การเข้าใจวิวัฒนาการของมันอาจนำไปสู่ การพัฒนาเวชภัณฑ์ใหม่ หรือ เทคโนโลยีควบคุมแมลงศัตรูพืชทางชีวภาพ ได้ในระยะยาว
