"มนุษย์ต่างดาว" หายไปไหน? เพราะเราหาไม่เจอหรือว่าเธอไม่มีอยู่จริง?

นักดาราศาสตร์คาดการณ์ว่าใน "กาแล็กซีทางช้างเผือก" น่าจะมีดาวเคราะห์หินที่มีลักษณะคล้ายโลกมากถึง 6,000 ล้านดวง กระจายตัวอยู่ทั่วทั้งกาแล็กซี ทำให้ผู้คนต่างตั้งคำถามว่า แม้จะมีดาวเคราะห์คล้ายโลกจำนวนมากมาย แต่ทำไมเราถึงยังไม่เจอมนุษย์ต่างดาว?

"มนุษย์ต่างดาวหายไปไหน? เพราะเราหาไม่เจอหรือว่าเธอไม่มีอยู่จริง?"

วันนี้ (23 ส.ค.65) สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ เปิดเผยผ่านเพจเฟซบุ๊ก "NARIT สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ" เกี่ยวกับความพยายามในการค้นหาสิ่งมีชีวิตนอกโลก เพื่อค้นหาคำตอบว่า "มนุษย์ต่างดาวหายไปไหน? เพราะเราหาไม่เจอหรือว่าเธอไม่มีอยู่จริง?" โดยระบุว่า

เมื่อเรามองขึ้นไปบนท้องฟ้ายามค่ำคืน เราจะเห็นดาวฤกษ์นับร้อยพันดวงกระจายอยู่ทั่วท้องฟ้า แต่ดาวฤกษ์ที่เราเห็นนั้นยังถือว่าน้อยมาก ๆ เมื่อเปรียบเทียบกับดาวฤกษ์ทั้งหมดในกาแล็กซีทางช้างเผือกของเราที่มีประมาณ 400,000 ล้านดวง

ในจำนวนนี้ หลายดวงอาจจะมีดาวเคราะห์โคจรรอบอยู่ และดาวเคราะห์บางดวงในนั้นอาจจะโคจรในระยะห่างที่พอเหมาะ เอื้อต่อการมีชีวิต จนน่าคิดต่อไปว่า…มันจะเป็นไปไม่ได้เลยหรือ ที่จะมีสักดวงในนั้นที่มีสิ่งมีชีวิตอยู่อีก

ปัจจุบันเราค้นพบดาวเคราะห์นอกระบบเพียงแค่ 5,000 ดวง ด้วยข้อจำกัดทางเทคโนโลยี และอุปกรณ์สังเกตการณ์ แต่การศึกษาจากฐานข้อมูลกล้องโทรทรรศน์อวกาศ Kepler

มนุษย์ต่างดาว หายไปไหน? เพราะเราหาไม่เจอหรือว่าเธอไม่มีอยู่จริง? กาแล็กซีทางช้างเผือก ภาพจาก NASA

ข้อแย้งดังกล่าวได้ถูกเรียกว่า “ปฏิทรรศน์ของแฟร์มี” (Fermi paradox) ตั้งตามชื่อของเอนรีโก แฟร์มี (Enrico Fermi) นักฟิสิกส์ชาวอิตาลี เมื่อปี ค.ศ.1950 ระหว่างที่ เอนรีโก แฟร์มี กำลังเดินไปรับประทานอาหารกลางวันร่วมกับเพื่อนนักฟิสิกส์ ได้พูดคุยเกี่ยวกับรายงานการค้นพบ UFO และการเดินทางที่เร็วกว่าแสง

ระหว่างการพูดคุยนั้น เอนรีโก แฟร์มี ได้พูดขึ้นมาว่า “แล้วพวกเขาหายไปไหนกันหมด” ซึ่งสิ่งที่ เอนรีโก แฟร์มี ต้องการจะสื่อก็คือ หากมนุษย์ต่างดาวมีอยู่ทั่วไปในจักรวาล ในที่สุดพวกเขาก็น่าจะสามารถพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อเดินทางระหว่างดวงดาวเพื่อมาเยือนเราได้…แล้วพวกเขาหายไปไหนหมด?

ความเป็นไปได้อย่างหนึ่งคือ อาจไม่มีสิ่งมีชีวิตอันทรงภูมิปัญญาอื่นใดอีกเลยในเอกภพนอกจากบนโลกของเรา อาจจะเป็นไปได้ว่าสิ่งมีชีวิตอันทรงภูมิปัญญาอย่างมนุษย์นั้น เป็นเรื่องหายาก ที่ต้องพึ่งความบังเอิญประจวบเหมาะหลายๆ อย่างที่เกิดขึ้นพร้อมๆ กัน

มนุษย์ต่างดาว หายไปไหน? เพราะเราหาไม่เจอหรือว่าเธอไม่มีอยู่จริง? Galaxy - "Stephan’s Quintet" ภาพจาก NASA

อีกทฤษฎีหนึ่งอธิบายว่าการเดินทางข้ามอวกาศด้วยความเร็วเหนือแสงนั้น อาจจะเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้ จึงไม่มีทางที่มนุษย์ต่างดาวจะมาเยือนพวกเรา และอีกทฤษฎีหนึ่งอธิบายว่ามนุษย์ต่างดาวอาจจะรับสัญญาณจากโลกได้ แต่ไม่ได้พยายามติดต่อกลับมา

เพื่ออธิบายปฏิทรรศน์ของแฟร์มี นักดาราศาสตร์ได้พยายามศึกษาและวิจัยในหลาย ๆ ด้าน ทั้งการค้นหาดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ เพื่อค้นหาว่าดาวเคราะห์ที่อาจจะเอื้อต่อการเป็นที่อยู่ของสิ่งมีชีวิตทรงภูมิปัญญานั้นหายากหรือง่ายเพียงใด

ด้วยกล้องโทรทรรศน์อวกาศ TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) การศึกษาชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะเพื่อค้นหาดาวเคราะห์ที่มีชั้นบรรยากาศคล้ายกับโลกด้วยกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์เว็บบ์ (James Webb Space Telescope: JWST) หรือการค้นหาสัญญาณสิ่งมีชีวิตทรงภูมิปัญญาผ่านโครงการ SETI (The Search for Extraterrestrial Intelligence)

มนุษย์ต่างดาว หายไปไหน? เพราะเราหาไม่เจอหรือว่าเธอไม่มีอยู่จริง? Stellar Death - "Southern Ring Nebula" ภาพจาก NASA

นอกจากนี้ หนึ่งในโจทย์สำคัญที่จะอธิบายปฏิทรรศน์ของแฟร์มีคือการตอบคำถามว่า มีสิ่งมีชีวิตทรงภูมิปัญญาจำนวนมากแค่ไหนที่ทราบถึงการมีอยู่ของโลกของเราในระบบสุริยะ เพราะหากว่าโลกอยู่ในตำแหน่งที่ถูกค้นพบได้ยากในกาแล็กซี ก็อาจเป็นไปได้ว่าการที่เรายังไม่เจอมนุษย์ต่างดาวนั้นเป็นเพราะมนุษย์ต่างดาวยังไม่พบเรา และไม่ทราบว่าเราอยู่ที่นี่ ที่มุมนี้ของกาแล็กซีทางช้างเผือก แต่หากระบบสุริยะของเรานั้นอยู่ในตำแหน่งที่สามารถสังเกตได้โดยง่าย แต่ก็ยังไม่มีใครติดต่อมาเสียที ก็จะช่วยตอบคำถามเราได้ว่าที่ยังไม่มีใครติดต่อมานั้น เป็นเพราะเราหากันไม่เจอ หรือว่าเธอไม่มีอยู่จริงกันแน่.

เรียบเรียง : ดร. ศุภชัย อาวิพันธุ์ นักวิจัย - กลุ่มวิจัยดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ และชีวดาราศาสตร์ สดร.

อ้างอิง : https://bit.ly/3clC3SS , https://bit.ly/3pIPejO

ภาพ Photo of the central region of the Milky Way. Credit: UCLA SETI Group/Yuri Beletsky, Carnegie Las Campanas Observatory

อ่านเพิ่มเติม

"มนุษย์ต่างดาว" มีจริงหรือไม่? คำถามสำคัญสู่ความพยายามตามหาสิ่งมีชีวิตนอกโลก

โลกมีโอกาสถูกตรวจพบจากสิ่งมีชีวิตทรงภูมิปัญญา เพียงแค่ 14 ครั้งต่อปี