น้ำมันอิ่มตัว ! เพิ่มโอกาสพลังงานทางเลือกปรับตัวสู่ธุรกิจใหม่

ท่ามกลางสถานการณ์แพร่ระบาดของไวรัส COVID-19 ไปทั่วโลกขณะนี้ ทำให้ความต้องการน้ำมันลดลงมา อยู่ระดับต่ำมาก แต่กลุ่มประเทศผู้ผลิตน้ำมันหรือโอเปก ก็คาดหวังว่าน้ำมันขาขึ้นจะกลับมาอีกครั้งในปีหน้า แต่ก็ต้องอยู่ภายใต้เงื่อนไขที่ไม่มีปัจจัยลบ 

อย่างการระบาด COVID-19 อย่างต่อเนื่อง หรือสงครามการค้าระหว่างจีนและสหรัฐอเมริกากลับมาเข้มข้นอีกครั้ง เหตุผลที่ความต้องการน้ำมันลดลงอย่างรวดเร็วถึง 1 ใน 3 ของกำลังการผลิตนั้น หลักๆ มาจากการระบาดของ COVID-19 และมาตร การล็อกดาวน์ของโลก ทำให้การผลิตหยุดชะงักและถูกจำกัด (ชั่วคราว)

นอกจากนี้ตลาดน้ำมันยังถูกกระทบจากภาคการผลิต ที่มีความสำคัญต่อราคาน้ำมันต้องลดการผลิต ทำให้ความต้องการน้ำมันลดลงมาก  

ขณะที่ภาคขนส่งทั้งทางอากาศและทางถนนเองก็หยุดนิ่ง ยิ่งทำให้ความต้องการใช้น้ำมันทรุดฮวบในปีที่ผ่านมา จนกิจการโรงกลั่นน้ำมันทั้งในอเมริกาเหนือและเอเชียหลายแห่งต้องปรับลดกำลังการกลั่น หรือปิดตัวลง เช่น โรงกลั่นรายใหญ่ อย่างรอยัล ดัตช์ เชลล์  

โรงกลั่นของมาราธอนปิโตรเลียม และโรงกลั่นกัลลัป ในประเทศสหรัฐอเมริกา หรือโรงกลั่นหลายแห่งในญี่ปุ่น สิงคโปร์ ฟิลิปปินส์ ออสเตรเลีย และนิวซีแลนด์ ก็ต้องยอมปิดกิจการหรือลดการกลั่นลงไปเหมือนกัน

บริษัทพลังงานทั่วโลกทั้งสหรัฐ ยุโรปและเอเชีย  จึงปรับตัวและหันมาพัฒนาพลังงานทดแทน โดยเป้าหมายหลักของการใช้พลังงานทดแทนนอกจากทดแทนน้ำมันแล้ว ยังเพื่อลดปัญหามลภาวะจากการใช้เชื้อเพลิงแบบดั้งเดิม  และเริ่มมีโครง การวิจัยเชื้อเพลิงสะอาดจากการสนับสนุนของรัฐบาลและเอกชนประเทศต่างๆ 

ขณะเดียวกันบริษัทพลังงานรายใหญ่ของโลก อาทิ เชลล์  หรือ  BP  ได้ประกาศลดการผลิตน้ำมันลงร้อยละ 40 ภายใน 10 ปี และเร่งเข้าสู่ยุคพลังงานทดแทนเร็วขึ้น ประกอบมูลค่าบริษัทน้ำมันรายใหญ่ของโลกหลายแห่งลดลง สวนทางกับมูลค่าบริษัทพลังงานทดแทนที่สูงขึ้น 

จากข้อมูลปี 2563  มูลค่าตลาดของเชลล์ หายไปร้อยละ 60 ขณะที่บริษัท NextEra Energy บริษัทพลังงานทดแทนน้องใหม่ มีมูลค่าตลาดสูงถึง 145,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เหนือกว่าบริษัทน้ำมันรายใหญ่ของโลก  หรือ บริษัท BP ได้ทุ่มเงินมหาศาลพัฒนาพลังงานสะอาด  หรือ บริษัท Equinor ของนอร์เวย์ 

บริษัท Total SA  จากฝรั่งเศส และบริษัท ENI SpAจากอิตาลี เร่งเพิ่มกำลังการผลิตจากพลังงานหมุนเวียนหนึ่งเท่าตัวภาย ใน 5 ปี โดยใช้เทคโนโลยีเก็บคาร์บอนและเทคโนโลยีไฮโดรเจน เพื่อลดการปล่อยก๊าซคาร์บอน และภาวะเรือนกระจก  

รวมถึงประเทศเนเธอร์แลนด์ ก็มีนโยบายใช้ยานยนต์พลังงานทดแทน โดยตั้งเป้าให้รถยนต์ทุกคันมีค่าการปล่อยก๊าซคาร์ บอนเป็นศูนย์ภายในปี 2035 พร้อมกระตุ้นประชาชนให้ใช้พลังงานทดแทนต่างๆ แทนน้ำมันเชื้อเพลิงบริษัท พลังงานไทยปรับตัวหาพลังงานสะอาด

  

สำหรับความเคลื่อนไหวของบริษัทพลังงานไทย อาทิ บมจ.ปตท. บมจ.ไออาร์พีซี บมจ.บางจาก เป็นต้น นับเป็นบริษัทพลังงานกลุ่มแรกๆ ที่มีวิสัยทัศน์และมีการปรับตัวรับกับกระแสการเปลี่ยนแปลงการบริโภคน้ำมัน อย่างรวดเร็ว เช่น กลุ่ม ปตท. ในฐานะบริษัทพลังงานรายใหญ่สุดในประเทศได้ประกาศปรับกลยุทธ์ธุรกิจให้สอดคล้องกับสถานการณ์ ด้วยการเพิ่มสัดส่วนลงทุนในธุรกิจพลังงานทดแทน และ New Energy ทั้งใน และต่างประเทศเพิ่มเป็น  8,000 เมกะวัตต์ในอีก 10 ปี ข้างหน้า

บมจ.ไออาร์พีซี ที่มีวิสัยทัศน์พร้อมพลิกวิกฤตเป็นโอกาสชูกลยุทธ์ธุรกิจของบริษัทฯ หันมาเน้นการพัฒนานวัตกรรมวัสดุและพลังงานแห่งอนาคต เพื่อตอบโจทย์การใช้ชีวิตของผู้บริโภคยุคใหม่ เช่น อุปกรณ์ทางการแพทย์ ผลิตภัณฑ์เพื่อสุขอนามัย รวมถึงนวัตกรรมด้านพลังงานในอุตสาหกรรมยานยนต์  

โดยการวิจัยและพัฒนาวัสดุที่เป็นส่วนประกอบของแบตเตอรี่ที่เป็นหัวใจสำคัญของการพัฒนารถยนต์ EV เช่น Battery Separator และ Li-Ion Electrode พร้อมวางเป้าหมายดูแลสิ่งแวดล้อมเป็น 1 ใน 3 กลยุทธ์สำคัญแห่งความสำเร็จของบริษัท และเพิ่มสัดส่วนผลิตภัณฑ์ชนิดพิเศษ (specialty) ให้ได้ร้อยละ 30 ภายในปี 2567 จากปี 2564 มีสัดส่วนที่ร้อยละ 20

รวมทั้งลงทุนสร้างสวนโซลาร์ลอยน้ำพลังงานแสงอาทิตย์ที่จังหวัดระยอง มีกำลังการผลิตไฟฟ้า 12.5 เมกะวัตต์ ซึ่งเป็นต้นแบบที่สำคัญสำหรับการพัฒนาโครงการด้านพลังงานสะอาดที่สามารถนำไปต่อยอดพัฒนาอุตสาหกรรมพลังงานของชาติ และสอดรับกับนโย บายรัฐในการใช้พลังงานหมุนเวียน    

ส่วนนโยบายพลังงานทดแทนภาครัฐนั้น "กุลิศ สมบัติศิริ" ปลัดกระทรวงพลังงาน ยืนยันว่ากระทรวงพลังงานกำลังเร่งร่างรายละเอียดแผนพลังงานแห่งชาติ (National Energy Plan)  ที่มีแนวทางมุ่งไปสู่การเพิ่มสัดส่วนพลังงานสะอาดและพลังงานทดแทนพร้อมเตรียมปรับแผนพลังงานภาคขนส่งและการบริหารการเปลี่ยนผ่านจากน้ำมันไปสู่พลังงานไฟฟ้า โดยให้กระทบต่อ ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องให้น้อยที่สุดรวมทั้งปรับเป้าหมายการผลิต และการใช้พลังงานทดแทนในทุกภาคส่วนให้เข้มข้นมากขึ้น

หลายองค์กรคาดการณ์กันว่าในปี 2030 หรือ 2035 จะหมดยุคของพลังงานเชื้อเพลิงฟอสซิลอย่าง น้ำมัน และแม้จะไม่มีใครยืนยันก็ตาม แต่ที่เชื่อถือได้แน่ นอนคือ บริษัทพลังงานของโลกจะหันมาส่งเสริมพลังงานทดแทนเพื่อชดเชยพลังงานฟอสซิล

บริษัทพลังงานของไทยเอง ก็ต้องฉวยโอกาสปรับตัวไปตามทิศทางพลังงานโลก เรียกได้ว่าใครปรับตัวเร็วโอกาสอยู่รอดก็มีสูง เช่นเดียวกับภาครัฐเองก็ต้องเตรียมนโยบายพลังงานไว้รองรับการเปลี่ยนแปลงให้ชัดเจน และ ต้องร่วมมือร่วมใจกันอย่างจริงจังทั้งภาครัฐ และเอกชน  เพื่อให้ทันก่อนที่ความต้องการใช้น้ำมันจะหมดไปจากโลกนี้