"กระเพาะปัสสาวะอักเสบ" หมออดุลย์ เปิดข้อมูลนั่งปัสสาวะท่านี้? เสี่ยงป่วย

"หมออดุลย์" ไขข้องสงสัย "เข้าห้องน้ำสาธารณะแล้วกระเพาะปัสสาวะอักเสบ" จริงหรือ เปิดท่านั่งที่ไม่ถูกต้อง เพราะจะทำให้เสี่ยงโรค

ศ.คลินิก นพ.อดุลย์ รัตนวิจิตราศิลป์ รองคณบดีฝ่ายสารสนเทศคณะแพทย์ศาสตร์ ศิริราชพยาบาล โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก บันทึกเรื่องน่ารู้ by Dr.Adune เรื่อง เข้าห้องน้ำสาธารณะแล้วกระเพาะปัสสาวะอักเสบ โดยระบุว่า

"อาการกระเพาะปัสสาวะอักเสบ พบบ่อยให้สุภาพสตรี จะมีอาการ ปัสสาวะแสบ ปัสสาวะขัด ปัสสาวะบ่อย กลั้นปัสสาวะไม่อยู่ หรือถ้าเป็นมากบางครั้งจะปัสสาวะเป็นเลือด เป็นอาการที่ไม่สบาย และ รำคาญใจมาก คนที่เคยเป็นจะรู้ดี และไม่อยากเป็นอีก บ่อยครั้งที่เป็นแล้วก็จะเป็นซ้ำๆ

แพทย์มักจะบอกว่า กระเพาะปัสสาวะอักเสบ มักจะเกิดในสุภาพสตรีมากกว่าสุภาพบุรุษ และสาเหตุที่สำคัญคือ การกลั้นปัสสาวะ มีความเชื่อกันอยู่ว่า กระเพาะปัสสาวะอักเสบ เกิดจากการไปใช้ห้องน้ำสาธารณะ ซึ่ง สกปรก และ นี่เป็นเหตุหนึ่งที่ผู้หญิงมักจะดื่มน้ำน้อย และ กลั้นปัสสาวะเพราะไม่อยากใช้ห้องน้ำสาธารณะ ไม่ว่าจะเป็น ที่สถานีรถ วัด โรงพยาบาลฯลฯ เพราะมีความเชื่อว่า หากไปนั่งปัสสาวะบนโถแล้วจะทำให้ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะและทำให้เกิดภาวะกระเพาะปัสสาวะอักเสบได้

ผู้หญิง มากกว่า ร้อยละ 80 จะมีประสบการณ์ การต้องปัสสาวะก่อนออกเดินทาง และ มากกว่า ร้อยละ 10 จะกลั้นปัสสาวะไว้รอให้ถึงบ้านก่อนฯลฯ พอพูดถึงว่า หากจำเป็นต้องใช้ ห้องน้ำสาธารณะ มีเพียงบางส่วนที่นั่งปัสสาวะไปบนโถตามปกติ บางคนจะใช้กระดาษรอง บางคนก็จะเช็ดทำความสะอาดก่อน แต่มีไม่น้อยที่แทนที่จะนั่งไปบนโถปัสสาวะกลับ ใช้ท่าเกร็งขาไว้ ให้ก้นลอยไม่ติดกับโถส้วม (ดังรูป) 

ซึ่ง มีการศึกษาพบว่า การทำท่านี้ในการถ่ายปัสสาวะทำให้เกิดผลเสีย และ เป็นเหตุให้เกิดกระเพาะปัสสาวะอักเสบ การวัดการไหลของปัสสาวะขณะที่ถ่ายปัสสาวะในอาสาสมัคร 80 ราย วัดและเปรียบเทียบการถ่ายปัสสาวะ (urodynamic flow) เทียบกันระหว่างการนั่งถ่ายปกติ กับ การถ่ายในท่าเกร็งขาดังกล่าว พบว่า การถ่ายในท่าเกร็งขา ทำให้ปัสสาวะไหลช้าลงกว่าปกติ 20% และ มีปัสสาวะเหลือค้างในกระเพาะปัสสาวะมากกว่า การถ่ายปกติ 149% นั่นคือเหลือปัสสาวะมากกว่าปกติ เท่าครึ่ง

อธิบายเรื่องนี้ด้วยลักษณะทางกายวิภาค คือ เมื่อมีการเกร็งกล้ามเนื้อต้นขา และ อุ้งเชิงกราน ทำให้แรงเบ่งน้อยลง และ การบีบรัดของหูรุดกระเพาะปัสสาวะแรงขึ้น จึงหยุดการขับถ่ายเร็วขึ้นกว่าปกติ การปัสสาวะไม่สุดมีปัสสาวะค้างในกระเพาะปัสสาวะ จะทำให้หากมีเชื้อโรคค้างอยู่ เชื้อโรคจะทำให้เกิดการอักเสบได้ง่ายขึ้น และ กระเพาะปัสสาวะ เต็มเร็วขึ้น ปัสสาวะบ่อยขึ้น

ท่าเกร็งขา ให้ก้นลอยพ้นโถปัสสาวะจึงเป็นสิ่งที่ไม่ควรทำ ส่วนการรักษาความสะอาดเวลาใช้ห้องน้ำสาธารณะ แนะนำให้เช็ดทำความสะดาอด หรือ ในห้องน้ำบางที่มีกระดาษรอง ก็ใช้กกระดาษรอง น่าจะดีกว่าครับ

การใช้ห้องน้ำสาธารณะ อาจจะไม่ได้เป็นเหตุให้กระเพาะปัสสาวะอักเสบ แต่ท่านั่งปัสสาวะที่ไม่ถูกต้อง อาจจะเป็นเหตุได้มากกว่า"

ที่มา บันทึกเรื่องน่ารู้ by Dr.Adune

ภาพจาก AFP