อย.คาดสัปดาห์นี้ หาซื้อชุดตรวจโควิด "Antigen test kit" มาตรวจด้วยตนเองได้แล้ว

วันนี้ (15 ก.ค.64) ที่ศูนย์แถลงข่าวโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 กระทรวงสาธารณสุข นพ.ธงชัย กีรติหัตถยากร รองปลัดกระทรวงสาธารณสุข ระบุถึงการตรวจหาเชื้อแอนติเจน เทส คิท (Antigen test kit) เป็นอีกหนึ่งแนวทางในการค้นหาผู้ติดเชื้อ ทำให้สามารถรู้ผลได้เร็วขึ้น 15-30 นาที โดยจะเป็นทางออกที่จะทำให้การตรวจเร็วขึ้น หากเป็นเมื่อก่อนการตรวจหาเชื้อในพื้นที่ชุมชนอาจจะรู้ผลนาน 

ส่วนกรณีที่ว่าทำไมก่อนหน้านี้ ไม่นำชุดตรวจ ATK มาใช้ตรวจหาเชื้อ นพ.ธงชัย ระบุว่า เมื่อก่อนคนไข้ผู้ติดเชื้อยังมีจำนวนผู้ป่วยในระดับที่สามารถดำเนินการได้ด้วย SWAB วิธี RT-PCR 

เมื่อได้รับการตรวจหาเชื้อ พบว่า ผลเป็นบวก จะมีทีมแพทย์ประเมินการรักษา

ถ้าเป็นผู้ป่วยกลุ่ม "สีเขียว" มีอาการเล็กน้อย หรือไม่มีอาการ จะทำการรักษาตัวที่บ้าน โดยใช้หลักการรักษาตามกรมการแพทย์ของกระทรวงสาธารณสุข โดยจะมีอุปกรณ์ให้ไว้ใช้ที่บ้านในการรายงานผลให้กับทีมแพทย์ทุกวัน คือ เครื่องวัดออกซิเจน เครื่องวัดไข้ และมียารักษา แต่ยาที่จะให้ผู้ป่วยขึ้นอยู่กับดุลพินิจของแพทย์ ถ้ารักษาที่บ้านอาการไม่ดีขึ้น จะมีทีมพาผู้ป่วยไปส่งโรงพยาบาลสนาม หรือ โรงพยาบาลหลัก ขึ้นอยู่กับอาการของผู้ป่วย 

ถ้าเป็น "ผู้สูงอายุ" มีอาการ จะมีการตรวจแบบ RT-PCR และจะนำเข้าสู่การรักษาใน communtiy isolation ถ้าพบเป็นผู้ป่วยสีเหลือง สีแดง จะส่งไปที่โรงพยาบาลทันที

ถ้าเป็น "กลุ่มเสี่ยงสูง" แต่ตรวจด้วย Antigen Test kit ผลเป็นลบ จากนั้น 3-5 ทำการตรวจซ้ำใหม่ และต้องกักตัวอยู่ที่บ้านเพื่อเฝ้าสังเกตอาการตนเอง 

อย่างไรก็ตาม หากประชาชนตรวจแล้วผลเป็นบวกให้โทรประสานมายัง 1330 

ด้าน นพ.ศุภกิจ ศิริลักษณ์ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ระบุว่า สิ่งสำคัญของการตรวจแบบแอนติเจน เทส คิท (Antigen test kit) คือ การเก็บส่งตรวจที่อาจไม่ถูกต้อง ทำให้การอ่านค่าประเมินผิดพลาด เป็นผลบวกปลอม และผลลบปลอมได้ 

กล่าว คือ ผลบวกปลอม หมายความว่า ไม่ได้ติดเชื้อแต่ให้ผลการทดสอบเป็นบวก คือ อาจจะมาจากการปนเปื้อนจากพื้นที่ที่ทำการทดสอบอุปกรณ์ที่ใช้ หรืออาจจะมีการทำขั้นตอนวิธีทดสอบไม่ถูกต้องเช่น อ่านผลเกินเวลาที่กำหนด รวมถึงสภาพสิ่งส่งตรวจไม่เหมาะสม 

ส่วนผลลบปลอม อาจเป็นได้ว่าผู้ติดเชื้อเป็นผู้ติดเชื้อ แต่ให้ผลการทดสอบเป็นลบ หมายความว่า เพิ่งติดเชื้อในระยะแรก มีปริมาณไวรัสต่ำการเก็บสิ่งส่งตรวจไม่ถูกต้องดำเนินการตามขั้นตอนวิธีทดสอบไม่ถูกต้องเช่นไม่อ่านผลในช่วงเวลาที่กำหนดหรือปริมาณ 

ทั้งนี้ เมื่อทำการทดสอบด้วยชุดตรวจ แอนติเจน เทส คิท แล้วพบเชื้อ จะมีขีดปรากฏบนตลับ 2 ขีด คือ ขีดตัวซีและขีดตัวที แต่หากผลเป็นลบคือไม่ติดเชื้อ จะขึ้น 1 ขีดที่ ตัว C

หากเป็นผลบวก ติดต่อสถานบริการใกล้บ้าน คลินิกชุมชนใกล้บ้าน เป็นต้น ไม่จำเป็นต้องเป็นสถานพยาบาลขนาดใหญ่ก็ได้ หรือโทรประสาน 1330 จากนั้น ให้แยกกักตัวเองจากผู้อื่นเพื่อลดการแพร่เชื้อ สังเกตอาการตนเอง วัดอุณหภูมิเป็นประจำ ถ้ามีอาการหายใจลำบาก ควรติดต่อขอรับเข้ารับการรักษา 

แต่ หากผลเป็นลบ แปลความได้ 2 อย่างคือ อาจจะไม่มีเชื้อเลย หรือเป็นผลลบลวง คือ ยังมีเชื้อไม่มากพอที่จะทำให้ชุดตรวจหาเจอ ซึ่งจะต้องแยกกักตัวอยู่และทดสอบซ้ำอีกครั้งภายหลัง 3-5 วัน

แต่หากมีอาการสามารถตรวจสอบได้เลย 

โดยชุดตรวจ Test kit  มีทั้ง แอนติเจน เทส คิท และแอนติบอดี้ เทส คิท หากสังเกตไม่ดี ลักษณะรูปแบบจะคล้ายกัน

หากมีการซื้อให้ได้ในอนาคต ประชาชนต้องแยกซื้อให้ถูกต้อง สังเกตถ้าเป็นการตรวจภูมิต้านทานหรือแอนติบอดี้จะตรวจด้วยเลือด จะมีการเจาะท้องแขนหรือปลายนิ้ว 

ส่วน แอนติเจน เทส คิท จะเป็นการเก็บจากสารคัดหลั่ง ในโพรงจมูก หลังโพรงจมูก หรือหลังคอหอย หรือในช่องปากหรือแม้กระทั่งน้ำลาย ในบางรายที่พัฒนาตรวจจากน้ำลายได้ หากติดเชื้อยังไม่นาน มีเชื้อไม่มาก ผลตรวจอาจเป็นลบได้ ทำให้ต้องมีการตรวจซ้ำ 3- 5 วันหลังจากนั้น เนื่องจากอาจจะเป็นผลจากกรณีที่ตรวจเร็วเกินไป 

แนวทางการใช้ตรวจหาแอนติเจน เทส คิท ในระบบ  ต้องเป็นชุดตรวจที่ต้องผ่านการประเมิน และขึ้นทะเบียนกับอย. มี 26 บริษัท ที่ขึ้นทะเบียนและใช้ในบุคลากรทางการแพทย์ การเก็บสารคัดหลั่งส่วนหนึ่งก็จะถูกให้เก็บหลังโพรงจมูก ลึกลงไปถึงคอหอย ซึ่งชุดนี้อาจจะไม่เหมาะสมหากจะต้องนำไปตรวจเอง ซึ่งต้องหาชุดตรวจที่สามารถให้ประชาชนสามารถตรวจเองได้ง่ายคือแหย่ที่จมูกหรือน้ำลาย เป็นต้น 

เบื้องต้น หากซื้อมาตรวจเองต้องตรวจสอบดีๆ ไม่แนะนำให้ไปหาซื้อชุดตรวจแอนติเจน เทส คิท ในช่องทางออนไลน์หรือ ตามตลาดนัด เนื่องจากยังคงผิดกฎหมายอยู่ ยังไม่อนุญาตให้ขายในออนไลน์หรือตามตลาดนัดได้ แต่ในอนาคตจะมีการอนุญาตให้ขายในร้านขายยาได้ เนื่องจากการซื้อขายยังต้องมีการให้คำแนะนำการให้บริการในการนำไปใช้ 

สำหรับการติดเชื้อโควิด เมื่อผ่านไประยะหนึ่ง  2 -7 วัน อาจจะมีอาการในช่วงที่จะทำการตรวจ คือ การตรวจหาตัวไวรัส ว่ามีการติดเชื้อหรือไม่ ซึ่งวิธีมาตรฐานคือ RT-PCR แต่วันนี้จะมีการนำ แอนติเจน เทส คิท เข้ามาเสริม สนับสนุนในการค้นหาผู้ติดเชื้อให้ได้เร็วขึ้น เพื่อลดการแพร่ระบาด 

ขณะที่ ความคืบหน้าการขอขึ้นทะเบียนชุดตรวจ Antigen test kit สำหรับประชาชนทั่วไป นพ.สุรโชค ต่างวิวัฒน์ รองเลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา หรือ อย. เปิดเผยว่า ขณะนี้มี 5 บริษัท ยื่นเอกสารขอจดทะเบียนชุดตรวจที่สามารถใช้กับประชาชนกับ อย.แล้ว 5 บริษัท ขึ้นทะเบียนไปแล้ว 3 บริษัท และจะขึ้นทะเบียนพรุ่งนี้อีก 2 บริษัท โดยสัปดาห์นี้จะเริ่มวางขายได้ และคาดว่า สัปดาห์หน้าจะมีบริษัทอื่นทยอยขอขึ้นทะเบียนอีก 

ส่วนสถานที่ขายชุดตรวจ Antigen test kit นพ.สุรโชค ย้ำว่า จะต้องขายผ่านสถานพยาบาล คลินิก และร้านขายยา ซึ่งมีผู้แนะนำวิธีใช้ที่ถูกต้อง และที่เห็นขายกันในอินเตอร์เน็ตขณะนี้ถือว่า ไม่ใช่ชุดตรวจสำหรับประชาชน แต่อาจเป็นชุดตรวจโดยบุคลากรทางการแพทย์ หากประชาชนซื้อมาใช้ก็มีความเสี่ยงใช้ไม่ถูกวิธี ทำให้การแปลผลผิดพลาด และไม่ปลอดภัยได้ โดยการโฆษณาขายผ่านอินเทอร์เน็ตถือว่า "มีความผิด"