สวีเดนสร้าง “ภูมิคุ้มกันหมู่” ยังไม่สำเร็จ!

สวีเดนเมินการล็อกดาวน์ หวัง ปชช. สร้างภูมิคุ้มกันหมู่ แต่ผลที่ได้ยังไม่ประสบความสำเร็จ

วันนี้ ( 22 พ.ค. 63 )สวีเดนไม่ดำเนินมาตรการล็อกดาวน์ แต่ปล่อยให้ประชาชนสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ หรือ Herd Immunity เพื่อเป็นหนทางหนึ่งในการป้องกันเศรษฐกิจได้รับผลกระทบ แต่จนถึงตอนนี้ “สวีเดน” ยังไม่เข้าใกล้จุดหมายของ การสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ แม้แต่น้อย โดยพบว่า มีประชาชนในกรุงสต็อกโฮล์ม เพียง 7.3% ที่สร้างแอนติบอดี้ เพื่อต่อสู้กับเชื้อโควิด-19

สวีเดนเป็นประเทศที่ดำเนินมาตรการรับมือกับไวรัสโคโรนาที่แตกต่างจากประเทศอื่น ๆ ในยุโรป โดยเลือกไม่ล็อกดาวน์ประเทศ และยังคงให้โรงเรียน, ร้านอาหาร, ร้านทำผม ตลอดจนบาร์ต่าง ๆ เปิดทำการระหว่างนี้ แต่รัฐบาลได้ “ขอความร่วมมือ” จากประชาชน แทนการออกคำสั่ง โดยขอให้พวกเขาดูแลตัวเอง และรับผิดชอบต่อส่วนรวมแทน ท่ามกลางกระแสวิพากษ์วิจารณ์จากผู้เชี่ยวชาญในสวีเดน ที่ไม่เห็นด้วยกับแนวทางนี้ ที่เรียกกันว่า “การสร้างภูมิคุ้มกันหมู่” หรือ Herd Immunity ซึ่งสวีเดนดำเนินมาตั้งแต่แรก คือกว่า 2 เดือนแล้ว และดูเหมือนกับว่า แนวทางนี้จะยังไม่สำเร็จง่าย ๆ และสวีเดนยังคงอยู่ห่างไกลจากเป้าหมายการสร้างภูมิคุ้มกันหมู่อยู่มากทีเดียว

จากผลการเก็บตัวอย่างประชากรราว 1,100 คน 8 สัปดาห์ ใน 9 เมืองของสวีเดน พบว่า ชาวสวีเดนมีแอนติบอดี้ป้องกันโควิด-19 น้อยกว่าที่คาดการณ์เอาไว้ โดยในกรุงสต็อกโฮล์ม มีเพียง 7.3% เท่านั้น ที่มีแอนติบอดี้ในร่างกาย ขณะที่เมืองอื่น เช่น สกัวเนอ มีเพียง 4.2% เท่านั้น

ตามอุดมคติของ Herd Immunity คือ จะต้องให้ประชากรส่วนใหญ่ของประเทศ (หรือชุมชนนั้น ๆ) ราว 70-90% ติดเชื้อและสามารถพัฒนาแอนติบอดี้ในร่างกายเพื่อต่อสู้กับเชื้อไวรัสได้ ไม่ว่าจะยังคงติดเชื้อ หรือหลังจากที่ได้รับการรักษาจนหายดีแล้ว ซึ่งเมื่อเป็นเช่นนั้น เชื้อไวรัสก็จะไม่สามารถแพร่ต่อไปยังคนอื่น ๆ ที่ไม่มีภูมิคุ้มกันได้อีก เพราะมันไม่มีพาหะในการนำเชื้อที่เพียงพอแล้ว

ดร.แอนเดอร์ส เทกเนล นักระบาดวิทยาคนสำคัญของสวีเดน ผู้สนับสนุนแนวทางการสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ ระบุว่า ตัวเลขผู้ที่มีแอนติบอดี้ในร่างกายค่อนข้างน้อยกว่าที่คาดการณ์เอาไว้เล็กน้อย แต่มองว่ายังเป็นโมเดลที่ต้องการอยู่ดี และการสำรวจล่าสุดมันเกิดขึ้นมาหลายวันแล้ว และเขาเชื่อว่าตอนนี้น่าจะมีประชากรในเมืองหลวงมากกว่า 20% ที่ติดเชื้อไวรัสแล้ว โดยก่อนหน้านี้สาธารณสุขสวีเดน ตั้งเป้าไว้ว่า จะมีชาวสวีเดนติดเชื้อราว 25% ภายในวันที่ 1 พฤษภาคม

ขณะที่ เจ้าหน้าที่สาธารณสุขสวีเดนย้ำว่า การปล่อยให้ประชาชนสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ ไม่ได้มีเป้าหมายเพื่อให้ร่างกายสร้างแอนติบอดี้เท่านั้น แต่จะเป็นการ “ชะลอการระบาดของไวรัส” เพื่อให้หน่วยงานสาธารณสุขมีเวลารับมือกับการระบาด พร้อมระบุว่า ที่หลาย ๆ ประเทศใช้มาตรการล็อกดาวน์อย่างเคร่งครัด เพื่อป้องกันการระบาดนั้น อาจต้องเผชิญกับคลื่นการระบาดระลอกใหม่ หลังจากที่ผ่อนคลายการล็อกดาวน์แล้ว แต่ยุทธศาสตร์ภูมิคุ้มกันหมู่ของสวีเดนนั้น จะช่วยให้สวีเดนเผชิญการระบาดระลอกสองที่เบาบางกว่า

โดยดร.เทกเนลล์ ระบุว่า ในช่วงฤดูใบไม้ผลินี้ หลายประเทศจะเผชิญกับการระบาดรอบ 2 แต่ช่วงเวลานั้น ประชากรส่วนใหญ่ของสวีเดนจะมีภูมิคุ้มกันแล้ว และทำให้การติดเชื้อไม่รุนแรงเท่าหลายประเทศ อีกทั้งยังแสดงความเชื่อมั่นว่า ภายในเดือนนี้ ชาวกรุงสต็อกโฮล์ม จะติดเชื้อโควิด-19 ราว 40%

ด้าน ดร.ไมเคิล มิน่า ผู้ช่วยศาตราจารย์ด้านระบาดวิทยาแห่งมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ระบุว่า สวีเดนยังไม่ถึงจุดของการสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ และไม่น่าจะเกิดขึ้นในเร็ว ๆ นี้แน่นอน อีกทั้งไม่แน่ว่าการพัฒนาวัคซีนป้องกันโควิด-19 ได้สำเร็จ อาจเกิดขึ้นเร็วกกว่าเสียด้วยซ้ำ

ส่วน บียอร์น โอลเซน ศาสตราจารย์ด้านอายุรศาสตร์โรคติดเชื้อแห่งมหาวิทยาลัยอุปซาลา ซึ่งเป็นหนึ่งในนักวิชาการที่วิพากษ์วิจารณ์แนวทางของสวีเดน ระบุว่า เขาคิดว่าสวีเดนจะต้องใช้เวลาอีกนาน กว่าจะไปถึงจุดที่เกิดภูมิคุ้มกันหมู่

นอกจากนี้ยังพบว่า อัตราส่วนของชาวสวีเดนที่พัฒนาแอนติบอดี้ในร่างกายนั้น แทบไม่ต่างกับประเทศอื่น ๆ ที่ดำเนินการล็อกดาวน์ เช่น สเปน พบว่ามีประชาชนที่สร้างแอนติบอดี้ต้านไวรัสโคโรนาได้แล้ว 5%

ปัจจุบัน มีผู้ติดเชื้อในสวีเดน 32,172 คน และเสียชีวิต 3,871 คน โดยพบว่า จากประชากรราว 10 ล้านคน มีอัตราผู้ติดเชื้อทั่วประเทศเพียง 3% เท่านั้น ขณะที่อัตราการเสียชีวิตสูงถึง 12%